„Sztuka wpisana w miasto” — takim mianem określane są murale, czyli współczesna forma ekspresji pojawiająca się na ścianach przeróżnych budynków: począwszy od bloków mieszkaniowych, przez kamienice, skończywszy na budynkach państwowych. To dekoracyjne malarstwo ścienne rozpowszechniło się w Europie już w latach 20. i 30. XX wieku, a swoje początki miało w krajach Ameryki Łacińskiej. Do niedawna do tworzenia murali używano farb o syntetycznym spoiwie celulozowym, dzisiaj zamiast tego stosuje się farby z żywic sztucznych. Te przepiękne malowidła można spotkać w całej Polsce. Oto kilka przykładów.
„Dziewczyna z konewką” — Białystok, autorstwa Natalii Rak
To jeden z najpopularniejszych murali w Polsce. Doceniają go nawet zagraniczne portale. Odsłonięty został w 2013 roku w Białymstoku przy alei Józefa Piłsudskiego 11/4. To stworzone przez Natalię Rak malowidło powstało w ramach akcji „Folk on the Street” — akcję tę zorganizował Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury. Mural przedstawia dziewczynkę ubraną w ludowy strój z konewką w dłoniach. Jej postawa odzwierciedla czynność podlewania, dzięki czemu odbiorca odnosi wrażenie, jak gdyby przedstawiona dziewczynka rzeczywiście podlewała drzewo rosnące niedaleko muralu. O każdej porze roku, ze względu na wspomniane drzewo, mural wygląda inaczej. Malowidłem zainspirowali się artyści z innych krajów i podobne dzieła można znaleźć m.in. w Chinach czy Chorwacji.
„Opowieść śródecka z trębaczem na dachu i kotem w tle” — Poznań
Mural o charakterystycznej nazwie powstał przy współpracy dwóch osób: Gerarda Cofta, pomysłodawcy, a także Radosława Barka — rysownika, który zgodził się wykonać szkic. Malowidło znajduje się w Poznaniu na Rynku Śródeckim. Odsłonięte zostało 1 października 2015 roku i do dziś jest niebywałą atrakcją turystyczną. To arcydzieło powstało w ramach projektu „W środku Śródki 2015” oraz zostało dofinansowane przez miasto dzięki konkursowi „Centrum Warte Poznania”. Jest to trójwymiarowy mural przedstawiający grupę budynków — kamienic wraz z ratuszem, które opowiadają historię Śródki.
„Wyłącznik” — Katowice, autorstwa Escif
Gigantyczny, trójwymiarowy wyłącznik stworzony został przez hiszpańskiego artystę — Escif. Odsłonięto go w 2012 roku przy ul. Mikusińskiego 5 w Katowicach. Mural utworzono w ramach akcji „Katowice Street Art Festival”. Malowidło przykuwa uwagę turystów i lokalnych mieszkańców, a także artystów. Dowodem tego jest utworzony pod muralem napis „Turn mind” nieznanego autora. Nad przełącznikiem znajduje się napis „On”, a nieco pod nim „Off”. Wyłącznik ustawiony jest na pierwszą z wymienionych opcji. Zdjęcia tego muralu bardzo często publikowane są na mediach społecznościowych przez turystów z zagranicy.
„Rubinstein” — Łódź, autorstwa Eduardo Kobra
Mural przedstawia światowej sławy pianistę, Artura Rubinsteina — urodzonego i wychowanego w Łodzi. Malowidło inspirowane jest zdjęciem wykonanym w 1950 roku, na którym Rubinstein zrobił śmieszną minę. Dzieło można obejrzeć w Łodzi przy zbiegu ulic Traugutta i Sienkiewicza. Umieszczone jest na kamienicy remontowanej w ramach projektu „Mia100 kamienic”. Autorem muralu jest brazylijski artysta Eduardo Kobra, znany z projektów utrzymanych w żywych, wyrazistych tonacjach. Odsłonięcie muralu nastąpiło w 2014 roku.
„Madame Chicken” — Łódź, autorstwa Etam Crew
Ten utrzymany w zabawnej konwencji mural wykonany został przez łódzką grupę Etam Crew, a konkretniej przez Przemysława Blejzyka oraz Mateusza Gapskiego. Odsłonięto go w 2013 roku z okazji obchodów Roku Juliana Tuwima. Mural nawiązuje do jednego z jego wierszy — „W aeroplanie”. Niektórzy uznają go też za pastisz „Damy z gronostajem”. Malowidło można obejrzeć przy alei Politechniki 16 w Łodzi.
„Królewski mural” — Kalisz, malowała Anna Troczyńska z innymi artystami
To jeden z bardziej wartościowych murali pod względem historycznym. Przedstawia on polskich władców: Mieszka III Starego, króla Kazimierza Wielkiego, Bolesława Pobożnego (księcia kaliskiego) z małżonką błogosławioną księżną Jolantą oraz króla Władysława Jagiełłę. Malowidło wykonane zostało w ramach projektu „Królewski mural – Stawiszyńska 13” — na jego realizację zgodzili się mieszkańcy Kalisza. Mural, którego koszt wykonania wyniósł blisko 30 000 złotych, namalowała m.in. Anna Troczyńska wraz z innymi artystami działającymi na zlecenie firmy Wallart.
„Z książką przez świat” — Drawsko Pomorskie
To pierwszy antysmogowy mural, który powstał w powiecie drawskim, a konkretniej w Drawsku Pomorskim przy ul. Piłsudskiego 12. Umieszczony został na ścianie biblioteki w ramach projektu „Ogród książki – miejscem twórczych inspiracji i integracji” realizowanego przez drawską instytucję kultury. Do stworzenia malowidła użyto antysmogowych farb — to specjalne mieszanki zawierające nanocząsteczki tlenku tytanu. Mural ma na celu zachęcać do czytania książek. Dzieło namalowało czworo artystów: Anna Kinga Troczyńska, Svietłana Ulka, Elżbieta Zalewska oraz Maciej Szeląg. Z kolei za projekt odpowiedzialny był Dawid Celek. Praca wykonana została na zlecenie firmy Wallart.
Polska to kraj niezwykle uzdolnionych artystów, którzy na każdym kroku zaskakują swoimi umiejętnościami. W wielu miastach można natknąć się na murale przywołujące ich historie, a przy tym zwyczajnie zdobiące ściany budynków. Większość malowideł zrealizowana została dzięki programom dofinansowań uruchomionym przez urzędy miast, a to oznacza, że artyści mogą liczyć na ogromne wsparcie ze strony rządzących. Efekty prac ekspertów przyciągają uwagę turystów z całego świata, co jest znakiem dla przedstawicieli miasta, że warto inwestować w murale.